Andrzej Trautman

Andrzej Mariusz Trautman

Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1933 Warszawa
Profesor nauk fizycznych
Specjalność: fizyka teoretyczna, teoria względności i grawitacji
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Profesura	1964
Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN	członek rzeczywisty
Status PAU	członek korespondent
Doktor honoris causa Uniwersytet Śląski w Opawie – 2001
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Andrzej Mariusz Trautman (ur. 4 stycznia 1933 w Warszawie) – polski fizyk teoretyсzny i matematyczny, zajmujący się czasoprzestrzenią i grawitacją, zwłaszcza ogólną teorią względności Einsteina; profesor zwyczajny, członek rzeczywisty PAN^[1] i jego przeszły wiceprezes; wieloletni wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i przez kilka lat kierownik Instytutu Fizyki Teoretycznej tej uczelni (IFT FUW). Laureat kilku nagród, w tym Nagrody FNP zwanej „polskim noblem” (2017) oraz Medalu Mariana Smoluchowskiego – najwyższego wyróżnienia przyznawanego przez Polskie Towarzystwo Fizyczne (1986). W 2021 roku pozostaje jednym z tylko siedmiu laureatów obu wyróżnień.

Trautman wsławił się przede wszystkim badaniem fal grawitacyjnych zwanych też promieniowaniem grawitacyjnym lub „zmarszczkami czasoprzestrzeni”. Na przełomie lat 50. i 60. przewidział, że według ogólnej teorii względności fale te niosą energię i przez to są możliwe do zarejestrowania (detekcji). Zaprzeczył tak wcześniejszym opiniom fizyków, np. Leopolda Infelda^[2] i samego Einsteina^[3]. Za te prace dziękował potem Trautmanowi noblista Kip Thorne, nagrodzony za udział w zaobserwowaniu tego zjawiska^[4]. Te zasługi bywają uznawane za jedno z największych osiągnięć polskiej fizyki w XX wieku^[5]. Dorobek Trautmana miał też wpływ na badania Stephena Hawkinga i na próby kwantowania grawitacji przez Rogera Penrose’a w teorii twistorów^[3].

Trautman to również zasłużony dydaktyk i popularyzator teorii względności w Polsce – promotor i recenzent doktoratów znaczących uczonych, autor książek, skryptów i publicznych wystąpień.